کشول فیروزه‌کوبی یکی از صنایع دستی بسیار زیبا و ارزشمند ایرانی است که در شکل و طرح‌های مختلف در بازار وجود دارد. این کشکول‌ها که ترکیبی از ظرافت و هنر دست هنرمندان کشورمان است، نمادی از تاریخ زیبای ایران است که امروزه بسیاری از افرادی که به صنایع دستی ایران علاقه دارند چه در داخل و چه در خارج کشور این کشکول‌ها را خریداری می‌کنند.
قبل از این که به بررسی بیشتر کشکول‌ها بپردازیم بهتر است بدانیم کشکول چگونه ظرفی است؟ و در کشور ما چه کاربردی داشته است؟
کشکول‌ها ظروفی بودند که در گذشته درویشان و صوفیان آن را استفاده می‌کردند که نمادی از رحمت و برکت بوده است. کشکولهای آن زمان پایه نداشتند و با بندی که داشتند بر روی دوش قرار می‌گرفتند.
با گذشت زمان استفاده از کشکول‌ها تغییر کرد. در عصر صفوی کشکولهای فلزی شکل گرفتند که این کشکول‌ها برای پذیرایی و قرار دادن میوه و آجیل مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در واقع در این عصر کشکولهای پایه‌دار در کنار کشکولهای بی‌پایه قرار گرفتند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در ابتدا کشکول نمادی از فقر و ساده‌زیستی بود اما به مرور زمان کشکولهای گرانبهایی ساخته شده و کاربرد آن کاملا تغییر کرد.
جنس این کشکول‌ها ترکیبی از فلز و فیروزه هستند. در واقع هنر فیروزه‌کوبی هنر کار کردن سنگ فیروزه بر روی فلز است. در کشور ما فلزی که معمولا استفاده می‌شود فلز مس است، ولی فلزات دیگری نیز قابل استفاده هستند. فلزهای دیگری که به غیر از مس می‌توان در هنر فیروزه‌کوبی استفاده کرد شامل فلز طلا، نقره و برنج است.
سایز و اندازه کشکولهای فیروزه‌کوبی به دو فاکتور بستگی دارد:
برخی از کشکولهای فیروزه‌کوبی دارای پایه هستند و بنابراین ارتفاع بیشتری دارند. در مقابل برخی دیگر از کشکولهای فیروزه‌کوبی بدون پایه هستند و طبیعتا ارتفاع کمتری دارند. عرض کشکول فیروزه‌کوبی نیز در سایز و اندازه آن موثر است. به عنوان نمونه برخی از این کشکول‌ها عرض زیادی دارند و بسیار بزرگ هستند و برخی دیگر عرض کمتری دارند.
ایرانی‌ها علاقه خاصی به دادن و گرفتن هدیه دارند. در واقع ایرانی‌ها هدیه را به مناسبت‌های مختلف یا برای جبران زحمات دوستان و آشنایانشان به یکدیگر پیشکش می‌کنند. در پاسخ به این سوال که آیا کشکول فیروزه‌کوبی گزینه مناسبی برای هدیه است؟ باید بگوییم بله، کشکولهای فیروزه‌کوبی یکی از صنایع دستی‌هایی محسوب می‌شود که به عنوان هدیه می‌توان آن را برای عزیزیان و دوستانتان خریداری کنید. این محصول علاوه بر این که هدیه بسیار فاخری محسوب می‌شود، بسیار ماندگار است. در واقع این هدیه سالیان سال به عنوان یادگار برای عزیزان شما باقی می‌ماند.
در ساخت کشکولهای فیروزه‌کوبی می‌توان هنرهای دیگر را نیز مشاهده کرد. در ساخت برخی از کشکولهای فیروزه‌کوبی تنها همین هنر استفاده می‌شود، اما گاهی اوقات در ساخت این مدل کشکول‌ها به غیر از هنر فیروزه‌کوبی از هنر قلم‌زنی، هنر خاتم‌کاری و یا هنر برشکاری نیز استفاده می‌شود. تلفیق این نوع هنر با سایر هنرها بیشتر در کشکول‌هایی استفاده می‌شود که دارای ارتفاع مناسب هستند. به عنوان مثال: کشکولهای پایه‌دار گزینه مناسبی برای تلفیق هنرهای دیگری مانند خاتم و قلم‌زنی هستند. در بیشتر مواقع هنر برشکاری بر روی کشکولهای فیروزه‌کوبی بر کنار لبه‌های این ظروف یا در میانه ظروف استفاده می‌شوند.
تمامی سنگ‌هایی که در ساخت کشکولهای فیروزه‌کوبی استفاده شده است سنگ‌های فیروزه ایرانی هستند که از بهترین معادن کشور استخراج شده‌اند. سنگ فیروزه ایرانی دارای عیار بسیار بالایی است که نسبت به سنگ‌های فیروزه خارجی ارزش بیشتری دارد. همچنین سنگ فیروزه ایرانی رنگ‌های بسیار زیبایی دارد این سنگ‌ها معمولا به رنگ‌های سبز، آبی و سبزآبی یافت می‌شوند و زیبایی این ظروف را چندین برابر کرده‌اند.
کشکولهای فیروزه‌کوبی محصولاتی هستند که هم جنبه دکوراتیو و هم جنبه کاربردی دارند. برخی از افراد این مدل کشکول‌ها را خریداری می‌کنند و به عنوان یک محصول دکوری آن را بر روی میزها، کنسول‌ها یا در درون ویترین‌ها قرار می‌دهند. اما این کشکول‌ها تنها جنبه دکوری ندارند، بلکه جنبه کاربردی نیز دارند. از این ظروف می‌توان برای سرو میوه، آجیل، تنقلات و شکلات نیز استفاده کرد.
کاربرد این کشکول‌ها بسیار گسترده است در واقع برخی از افراد که به این هنر علاقه دارند سایز کوچک این کشکول‌ها را برای مناسبت‌هایی چون چیدن سفره عقد و یا سفره هفت‌سین خریداری می‌کنند. ممکن است برخی گمان کنند که به عنوان مثال: خرید این محصول به عنوان ظروف سفره عقد هزینه اضافی برای آن‌ها ایجاد می‌کند در حالی که چنین نیست! زیرا بعدا می‌توان این ظروف را در خانه به عنوان ظروف دکوری و کاربردی استفاده کرد.
عوامل مختلفی بر قیمت کشکولهای فیروزه‌کوبی اثرگذار است. برخی از این عوامل تاثیر بیشتر و برخی دیگر تاثیر کمتری خواهند داشت.
سایز واندازه یکی از عوامل مهم در تعیین قیمت کشکولهای فیروزه‌کوبی است. به عوان نمونه کشکولی که عرض زیادی دارد قیمت بیشتری نسبت به کشکولی دارد که دارای عرض کم است. همچنین کشکولی که پایه بلندتری دارد نسبت به کشکولی که پایه کوتاهتری دارد قیمت بیشتری خواهد داشت. برخی از کشکول‌ها هم عرض زیادی دارند و هم دارای پایه‌های بلند هستند که نسبت به نمونه‌هایی که این ویژگی‌ها را ندارند دارای قیمت بالاتری هستند.
معمولا بیشترین فلزی که در ساخت کشکول فیروزه‌کوبی استفاده می‌شود فلز مس است، اما به غیر از این فلز، فلزهای دیگری نیز چون طلا، نقره و حتی برنج نیز می‌تواند مورد استفاده واقع شود. به همین علت فلز به کاربرده شده بر قیمت اثرگذار است. مثلا اگر در ساخت کشکول فیروزه‌کوبی فلز نقره استفاده شود این کشکول قیمت بیشتری نسبت به کشکولی دارد که در ساخت آن از فلز مس استفاده شده است.
هنر فیروزه‌کوبی هنر به شدت ظریفی است که بری ساخت آن باید دقت زیادی صرف شود. در ساخت این نوع محصولات می‌توان کیفیت‌های مختلف ساخت را مشاهده کرد. به عنوان نمونه: برخی از استادکاران تبحر بسیار زیادی در ساخت دارند یا کارگاه‌های معتبر معمولا با دقت بسیار بیشتری این محصولات را می‌سازند همین امر بر قیمت نهایی کشکول فیروزه‌کوبی اثرگذار است.
پس از اتمام کار، برای محافظت از محصول در برابر عوامل طبیعی و گرد و غبار چند لایه پلی‌استر بر روی محصول زده می‌شود. برخی از محصولات دارای سه لایه پلی‌استر و برخی دیگر دارای پنج لایه پلی‌استر هستند. گاهی اوقات تفاوت قیمت جزیی به علت میزان لایه‌های پلی‌استر زده شده بر روی محصول ایجاد می‌شود. این نوع تفاوت قیمت ایجاد شده نسبت به سایر عواملی که باعث تفاوت قیمت می‌شوند بسیار جزیی است.
اگر در ساخت ظروف فیروزه‌کوبی تنها از هنر فیروزه‌کوبی استفاده شده باشد این محصول نسبت به کشکولی که به غیر از فیروزه‌کوبی از هنرهای دیگری نیز در ساخت آن استفاده شد است قیمت کمتری خواهد داشت. زیرا به ازای هر هنری که در ساخت این ظروف استفاده می‌شود قیمت کشکول بیشتر خواهد شد.
به هنگام خرید کشکولهای فیروزه‌کوبی به چند نکته دقت کنید:
برای نگهداری کشکولهای فیروزه‌کوبی به چند نکته دقت کنید:
در صنایع دستی فیروزه تو ، هدف ما حفظ و ترویج هنرهای دستی سنتی اصفهان است که قرن‌هاست به عنوان نمادی از زیبایی ، خلاقیت و دقت هنرمندان ایرانی و خصوص اصفهانی شناخته می‌شود.
تمامی حقوق متعلق به سایت فیروزه تو می باشد.
