فیلتر قیمت
‫فیلتر قیمت - اسلایدر
180,000 تومان18,000,000 تومان

خاتم کاری

خرید محصولات خاتم کاری

خاتم‌کاری یکی از هنرهای اصیل ایرانی محسوب می‌شود که افراد بسیاری چه در داخل کشور و چه در خارج کشور تمایل دارند که محصولات خاتم را برای زیبایی و استفاده در خانه و محل کار تهیه نمایند. این هنر برای گردشگران کشورمان و توریست‌هایی که از خارج به کشور ما می‌آیند نیز جذاب بوده و معمولا در بین خریدهای خود، یک یا چند محصول خاتم‌کاری را خریداری می‌کنند.

خاتم‌کاری چیست؟

در خاتم‌کاری چند ضلعی‌های منظمی (پنج، شش، هفت، هشت و ده ضلعی) با روشی خاص در کنار هم چیده می‌شوند و در نهایت محصول را شکل می‌دهند. جنس این چند ضلعی‌ها متفاوت است، اما معمولا از جنس استخوان، فلز و چوب تشکیل شده‌اند. در واقع این چند ضلعی‌های کوچک و در عین حال زیبا شبیه به موزائیک در کنار هم قرار می‌گیرند و اگر دقت کرده باشید این چند ضلعی‌ها سایزهای کوچکی دارند و معمولا کنار هم چیدن آن‌ها و شکل‌گیری محصولی مانند یک گلدان یا آینه و… بخاطر ظرافت کار، بسیار زمان‌بر است.

 

عکس سرویس چایی خوری 6 نفره با سینی عکس کشکول خاتم از نمای کنار ست گلدان و گزخوری خاتم

خاتم‌کاری از چه زمانی در ایران شکل گرفت؟

این که دقیقا هنر خاتم‌کاری مربوط به کدام دوره تاریخی مربوط است اطلاعات زیادی در دست نیست، اما همان طور که از شواهد برمی‌آید اولین بار هنر خاتم‌کاری برای استفاده در یک اِلمان عمومی در ساخت منبر مسجد عتیق شیراز در ایران به کار رفته است. این منبر که بیش از 1000 سال عمر دارد یکی از منبرهای نفیس ایرانی و تماما کار دست است که با هنر خاتم‌کاری زینت داده شده است. در واقع می‌توان گفت خاستگاه محصولات خاتم شهر زیبای شیراز است. به مرور زمان و در عصر صفوی، هنر خاتم‌کاری کم‌کم به اصفهان نیز منتقل شده و امروزه این شهر نیز محصولات خاتم‌کاری را در مقیاس انبوه تولید و روانه بازار می‌کند.

خاتم‌کاری در خارج از ایران

به غیر از ایران که خاستگاه هنر خاتم‌کاری محسوب می‌شود، کشور مصر نیز محصولات زیبای خاتم را ساخته و وارد بازارهای جهانی می‌کند که از نظر به ظرافت و کیفیت کار نمی‌تواند به پای خاتم ایران برسد و محصولات ایرانی ظرافت بسیار زیادی در ساخت خود دارند که هر تماشاگری را به تحسین وامی‌دارد.

انواع محصولات خاتم کاری :

و محصولاتی خاص و انحصاری مانند سماور ، جای دستمال کاغذی ، چراغ نفتی ، جاقرآنی و ست های مناسبتی

چراغ نفتی خاتم عکس نمکدان 3 تایی خاتم جا دستمال خاتم کاری

مراحل تولید خاتم

اولین مرحله تهیه چند ضلعی‌هایی از جنس چوب و استخوان است. به همین منظور چوب و استخوان را در رنگ‌های مختلف از بازار خریداری کرده و سپس در اندازه‌های مشخصی به طول 30 سانتیمتر و 1 تا 5.2 میلیمتر برش می‌دهند. بعد از این مرحله باید مثلث‌هایی از آن تهیه شده و سوهان‌کاری شود تا حالت دلخواه را پیدا کنند. سپس به مفتول‌های سیمی نیاز است و در نهایت باید طرح محصول توسط استادکار کشیده شود و این مثلث‌های فلزی، چوبی و استخوانی به طوری کنار هم قرار گیرند که شکل کلی محصول از طریق آن‌ها نمایان شود. این مثلث‌ها به کمک سریشم کنار هم چسبیده می‌شوند و به کمک نخ به همدیگر متصل شده و بعد از چند ساعت مجدد نخ را باز می‌کنند و سوهان‌کاری انجام می‌شود. این کار باعث شکل‌گیری پره‌ها، توگلو و شسمه‌ها خواهد شد و شاید بتوان به جرات گفت تا پایان کار ممکن است استادکار 400 مرحله را پی در پی و با حوصله انجام دهد تا در نهایت طرح اولیه خاتم شکل گرفته و قابل لمس شود!

بعد از شکل‌گیری طرح اولیه هنوز کار تمام نشده است و تازه نوبتِ ترمیم‌ها، بتونه‌کاری‌ها، سوهان و سمباده زدن‌ها و سائیدن و صاف کردن است که بعد از تمام این کارها باید جلابخشی و روغن‌کاری نیز انجام شود، که روغن‌کاری و جلابخشی نیز به کمک سیلر، پولیستر و کیلر انجام می‌شود. هنر خاتم‌کاری به ظرافت زیاد مشهور است که واقعا می‌توان ظرافت کار را در مراحلی که به اختصار برای شما توضیح دادیم مشاهده کنید و به همین علت نیز این محصولات در زمره صنایع دستی بسیار ارزشمند و البته گرانبها طبقه‌بندی می‌شوند.

آیا مرغوبیت خاتم به ریز بودن آن است؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم مرغوبیت محصولات خاتم‌کاری به عوامل متعددی برمی‌گردد، اما بدون شک یکی از عوامل بسیار بسیار مهم در مرغوبیت آن‌ها ریز بودنشان است. یعنی به هر میزان که محصولات خاتم‌کاری ریز نقش و منظم باشند طبیعتا زمان زیادی برای قرار دادن قطعات چوب، استخوان و مفتول در کنار یکدیگر صرف شده است و نتیجه کار ارزشمندتر و البته گران‌تر خواهد بود.

تشخیص خاتم مرغوب

متاسفانه امروزه در بازار محصولات تقلبی زیادی وجود دارد، به همین دلیل شما باید بتوانید خاتم مرغوب را از نوع غیرمرغوب آن تشخیص دهید.

  • یکی از فاکتورهای بسیار مهم در تشخیص خاتم‌کاری مرغوب قرینه بودن شکل‌ها، گل‌ها و ابعاد در تمام نقوش محصول خاتم است. اگر قرینه بودن در این محصولات لحاظ نشود علاوه بر بدشکلی بصری‌ایی که ایجاد می‌کنند سبب می‌شود به مرور محصول خاتم‌کاری از بین برود و از نظر کیفیت افت کند. بخاطر همین به عنوان مثال: حتی گل‌های محصولات خاتم باید در گوشه‌ها، پهلوها و قسمت‌های مختلف کاملا قرینه باشند.
  • سطح کار یک محصول مرغوب باید صاف و یکدست باشد و هیچ فضای خالی‌ای بین آن‌ها وجود نداشته باشد. یعنی به طور کلی نباید هیچ فاصله‌ای بین مثلث‌ها باشد زیرا از مرغوبیت کار به شدت می‌کاهد.
  • خاتم مرغوب نباید به مرور زمان شکل و رنگش تغییر کند بعلاوه رنگ و حتی مصالحی که در ساخت آن استفاده شده است نیز باید به طور یکنواخت به کار رفته شده باشد.
  • مورد بعدی که باعث مرغوبیت بیشتر کار می‌شود زیر ساخت کار است. در حالت کلی زیر ساخت خاتم، چوب است و جنس چوب برای ایجاد یک کار عالی باید بسیار خوب باشد. امروزه به غیر از چوب از فلزهای گرانبهایی چون مس و برنج نیز برای زیر ساخت خاتم‌کاری استفاده می‌شود که بر مرغوبیت کار خواهد افزود.
  • لاک‌کاری محصولات باید به خوبی صورت گیرد و کل کار باید لاک‌کاری شود. اگر قسمت کوچکی از کار بدون لاک‌کاری باقی بماند طبیعتا به مرور زمان باعث نفوذ گرد و غبار و همچنین رطوبت خواهد شد، که به مرور زمان به محصول آسیب می‌زند و باعث پوسیدگی آن می‌شود.
  • آسترکار که بر زیر محصول می‌خورد نیز باید به خوبی زده شده باشد، زیرا به مرور زمان اگر آسترکاری به خوبی زده نشده باشد بر روی کیفیت محصول اثرگذرا خواهد بود. (برش‌های خاتم را به کمک چوب‌های نازک و سریشم گرم آسترکاری می‌کنند.) البته شما هنگام خرید محصول نمی‌توانید آسترکاری را مشاهده کنید و تنها راهی که می‌توانید از آسترکاری تمیز محصول مطمئن شوید این است که محصولتان را از کارگاه‌ها و برندهای معتبر خریداری کنید.
  • از موارد دیگر که در مرغوبیت محصولات نقش دارد، بتونه‌کاری تمیز محصول است. بتونه‌زنی باید طوری انجام شود که هیچ گونه اثری از آن در سطح کار مشاهده نشود و مهم‌تر از همه این که بتونه‌ها نباید قابل لمس باشند و باعث تغییر شکل مثلث‌ها شوند.
  • به هر میزان طرح‌ها ریزتر، پیچیده‌تر و غیرتکراری‌ باشند مرغوبیت کار بیشتر خواهد شد.

محصولات خاتم‌کاری دکوراتیو یا مصرفی؟!

محصولات خاتم‌کاری در هر دو حالت دکوراتیو و مصرفی کاربرد دارند در واقع ممکن است شما جای دستمالی یا جاکاردی این محصولات را بخرید که طبیعتا در عین زیبایی محصولاتی هستند که مصرفی محسوب می‌شوند و شما آن‌ها را برای استفاده خریداری می‌کنید. نقطه مقابل محصولات کاربردی و مصرفی خاتم‌کاری، محصولاتی هستند که بیشتر جنبه دکوراتیو دارند. فرض کنید شما گلدانی بسیار بزرگ را برای کنار سالن منزل یا محل کار خود خریده‌اید که ارتفاع این گلدان تا نزدیک شانه شماست و این محصول تماما خاتم‌کاری شده است، طبیعتا این گلدان برای گذاشتن گل مناسب نیست و تنها جنبه دکوراتیو دارد.

استفاده از محصولات خاتم به عنوان هدیه

محصولات خاتم جز محصولات فاخرِ صنایع دستی ایرانی محسوب می‌شوند که از جا جعبه‌های جواهری کوچک تا اشیا بزرگ را در برمی‌گیرند و به همین علت نیز دامنه قیمتی متفاوتی دارند که می‌توان از آن‎ها برای هدیه دادن به عزیزانتان استفاده کنید. نکته بسیار مهم در هدیه دادن محصولات خاتم این است که علاوه بر این که شما از این طریق محبت خود را به عزیزانتان نشان می‌دهید توانسته‌اید یکی از زیباترین صنایع دستی کشورمان را به عنوان هدیه پیشکش کنیدکه به مرور زمان به عنوان یک یادگاری بسیار ارزنده برای عزیزانتان باقی خواهد ماند.

در برخی از سازمان‌ها، ارگان‌ها و حتی شرکت‌های خصوصی از محصولات خاتم‌کاری به عنوان هدیه‌های سازمانی در مناسبت‌های مختلف استفاده می‌شود.

 

 

 

 

 

 

 

خاتم‎‌کاری روی مس

همان‌طور که در این مقاله به آن اشاره کردیم، زیرساخت هنرخاتم‌کاری در ابتدا چوب بوده است، اما امروزه زیرساخت‌های متنوع دیگری مانند فلز مس نیز وجود دارد. در خاتم‌کاری بر روی مس، زیر ساخت اصلی کار فلز مس است که مثلث‌های کوچک بر روی این فلز چسبانده می‌شوند. در واقع اگر بخواهیم دقیق‌تر به این موضوع نگاه کنیم باید بگوییم در خاتم‌کاری روی مس دو هنر باهم تلفیق شده‌ است: هنر مسگری و هنر خاتم‌کاری.

خاتم‌کاری بر روی مس از زمان سلجوقیان و صفویان به مرور شکل گرفت. تا قبل از این دوره‌ها، خاتم‌کاری تنها بر روی چوب انجام می‌شد به مروز زمان خاتم‌کاری بر روی مس به وجود آمد که ابتدا بر روی درب و پنجره‌ها، مقبره‌ها، جعبه‌های مخصوص قرآن و… انجام شد. این هنر یعنی هنر خاتم بر روی مس تا مدت‌ها به عنوان سرگرمی برای شاهزادگان صفوی محسوب می‌شد. در این دوره دربار صفوی استادکاران ماهری را دعوت می‌کرد تا به شاهزادگان قصر به عنوان سرگرمی این هنر را آموزش دهند. در عصر صفوی هنر خاتم‌کاری بر روی مس به اوج خود رسید اما پس از این عصر این هنر کم‌رنگ شد و خاتم‌کاری بر روی چوب بیشتر بین مردم اقبال داشت. امروزه مجدد هنر خاتم‌کاری بر روی مس بین مردم کشورمان مورد توجه واقع شده است و بسیاری از ایرانیان علاقه دارند یکی از محصولات خاتم‎‌کاری بر روی مس را در خانه خود داشته باشند.

وزن محصولات خاتم‌کاری مسی

فلز مس از جمله فلزهایی است که وزن سنگینی دارد. با توجه به این موضوع محصولات خاتم‌کاری مسی وزن بیشتری نسبت به خاتم‌کاری‌های معمولی دارند زیرا طبیعتا وزن فلز مس بر روی سنگینی کار اثر گذار است.

تنوع محصولات خاتم‌کاری بر روی مس

تنوع محصولات خاتم‌کاری بر روی مس بسیار زیاد است. شما می‌توانید این هنر را بر روی جعبه جواهرات کوچک تا آینه و شعمدان و جام‌های بزرگ مشاهده کنید.

قیمت محصولات خاتم‌کاری بر روی مس

همان طور که گفتیم فلز مس، به عنوان فلز زیرساخت این محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فلز دارای وزن است و فلز مس به خودی خود قیمت خاص خود را دارد. حال هنگامی که کار خاتم بر روی فلز مس انجام می‌شود طبیعتا دو هنر زیبای ایرانی را مشاهده خواهید کرد که بر قیمت این محصولات نسبت به محصولاتی که فقط خاتم‌کاری بر روی چوب انجام شده است بیشتر است. محصولات خاتم‌کاری بر روی مس تنوع زیادی دارند. یعنی شما می‌توانید از ظروف بزرگ تا ظروف کوچک را مشاهده نمایید که بر روی ‌آن‌ها خاتم‌کاری بر روی مس انجام شده است. به همین علت قیمت این محصولات با توجه به بزرگی و کوچکی آن‌ها ( محصولات بزرگ‌تر از متریال بیشتری در ساختشان بهره برده شده است.) و مرغوبیت خاتم‌کاری‌ایی که بر روی فلز مس کار شده است بسیار متفاوت است.

مراحل خاتم‌کاری بر روی مس

مراحل خاتم‌کاری بر روی مس دقیقا مانند مراحل خاتم‌کاری بر روی چوب است با این تفاوت که زیر ساخت اولیه از مس است. به همین علت استادکاران این حرفه در وهله اول به دنبال مس مرغوبی هستند که خالص بوده و ترکیبات ناخواسته در بدنه آن وجود نداشته باشد. پس از انتخاب مس تمام مراحل کار مانند خاتم‌کاری بر روی چوب (نقش‌زنی، حکاکی، برش‌زنی و…) به کمک ابزارهای مخصوص این کار بر روی مس نیز انجام می‌شود.

چرا خاتم‌کاری بیشتر بر روی فلز مس انجام می‌شود تا سایر فلزات؟

فلز مس دارای اتعطاف‌پذیری فوق‌العاده خوبی است که همین امر سبب می‌شود بیشتر بر روی فلز مس کار خاتم‌کاری انجام شود تا سایر فلزات مانند برنج و نقره. خاصیت مس این است که می‌توان آن را به شکل‌های گوناگونی درآورد و به همین دلیل می‌توان تنوع بی‌نظیری را در محصولات تلفیقی خاتم و مس مشاهده کنید. فلز برنج یکی دیگر از فلزاتی است که گاهی بر روی آن هنر خاتم‌کاری انجام می‌شود، اما چون درجه انعطاف‌پذیری آن بالا نیست کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ابزارهای مورد استفاده در خاتم‌کاری بر روی مس

برای خاتم‌کاری بر روی مس ابزارهای متنوعی  استفاده می‌شود به عنوان نمونه: انواع یراق‌آلات و سیم‌های مفتولی، دستگاه‌های پرس برای ثبات کار، چسب‌های مخصوص، سوهان و تیزکننده‌های سوهان، گیره‌های فلزی، اره‌ها، مغار، چکش، سیم‌ساب و… همگی تنها بخشی از ابزارهایی هستند که برای خلق این هنر زیبا استفاده می‌شوند.

آیا ظروف خاتم‌کاری مسی دکوراتیو هستند یا خیر؟

این ظروف و محصولات می‌توانند هم جنبه دکوراتیو داشته باشند و هم جنبه مصرفی و این مورد بیشتر بستگی به این دارد که شما این محصولات را با چه هدفی می‌خرید. بدون شک هدف از خرید جام‌های بلند پایه‌دار کنار سالنی، جنبه دکوراتیو محصول است تا جنبه مصرفی آن ولی طبیعتا خرید آجیل‌خوری مس و خاتم بیشتر به علت جنبه مصرفی آن صورت می‌گیرد. هرچند که محصولات خاتم‌کاری بر روی مس در هر حال به علت زیبایی چشم‌نوازی که دارند دارای جنبه دکوری نیز هستند.

خرید محصولات خاتم‌کاری به شکل اینترنتی

خرید محصولات خاتم‌کاری چه این هنر بر روی مس به کار گرفته شده باشد و چه بر روی چوب به دو حالت امکان پذیر است: خرید حضوری و خرید اینترنتی.

در خرید حضوری خریدار محصول را از نزدیک مشاهده کرده و خریداری می‌نماید. طبیعتا در این حالت خریدار می‌تواند تمام جنبه محصول را از نزدیک لمس کند و سپس اقدام به خرید کند. البته خرید حضوری نیاز به گذاشتن زمان دارد. در مقابل در خرید اینترنتی در زمان صرفه‌جویی خواهد شد ولی امکان دیدن محصول از نزدیک وجود نخواهد داشت و به همین دلیل اگر قصد دارید محصول مورد علاقه‌تان را به شکل اینترنتی بخرید باید از سایتی خرید خود را انجام دهید که بسیار معتبر باشد و عکس‌هایی که از محصول می‌گذارند کاملا مطابق با محصول واقعی باشد.

پرداخت اینترنتی از طریق سایت بسیار راحت است و با وصل شدن به درگاه‌های بانکی که از طریق سایت به آن هدایت می‌شوید و با داشتن رمز دوم براحتی می‌توانید محصول مدنظرتان را به راحتی خریداری کنید.

اصول مراقبت از محصولات خاتم‌کاری

برای مراقبت از محصولات خاتم‌کاری باید به نکته‌های زیر توجه کنید تا محصولات خاتم خود را بتوانید مثل روز اولی که خریداری کرده‌اید محافظت نمایید:

  • این محصولات را در کنار اشیای تیز قرار ندهید، زیرا اشیا تیز سطح خاتم را خراش می‌دهد و به آن آسیب می‌رساند.
  • صنایع دستی خاتم‌کاری را در برابر نور مستقیم خورشید قرار ندهید، زیرا بر کیفیت و زیبایی رنگ آن اثر می‌گذارد. البته اگر آفتاب از پشت پرده به محصول بتابد مشکلی پیش نخواهد آمد.
  • صنایع دستی خاتم‌کاری را در معرض حرارت قرار ندهید، زیرا حرارت بر کیفیت کار اثرگذار بوده و باعث ریزش خاتم‌ها و سوختن آن‌ها می‌شود.
  • صنایع دستی خاتم به رطوبت بسیار حساس هستند، بنابراین محصولات را نشویید و نگذارید رطوبت به آن‌ها سرایت کند، زیرا به مرور زمان سبب از بین رفتن خاتم‌ها و پوسیدگی آن‌ها خواهد شد.
  • صنایع خاتم نیازی به جلادهنده ندارند زیرا جلادهنده‌های مخصوص خود را دارند که توسط استادکاران در کارگاه‌های ساخت، این نوع جلادهنده‌ها بر روی آن زده شده است و همان مقدار برای حفظ زیبایی آن‌ها کفایت می‌کند.
  • برای تمیز کردن این محصولات نیاز به شوینده خاصی ندارید. در واقع اصلا نباید این محصولات را با شوینده‌ها تمیز کرد و کافیست که آن‌ها را با دستمالی خشک و یا نانو تمیز کنید.
فیلتر قیمت
‫فیلتر قیمت - اسلایدر
180,000 تومان18,000,000 تومان